Sztuka łączenia pokarmów będzie istotna dla osób, które mają problemy z trawieniem, odczuwają uczucie przepełnienia po posiłku, pomimo niewielkiej ilości zjedzonego pokarmu. Może być także pomocna dla osób, które chcą odciążyć swój układ pokarmowy i poprawić samopoczucie.

O sztuce łączenia pokarmów powstało wiele książek, teorii i mitów. Jedni mówią, ze niektóre pokarmy lepiej jeść oddzielnie, inni mówią, że trzeba je łączyć, jeszcze inni są za tym, aby na raz dostarczać wszystkich rodzajów pokarmów, gdyż tylko spożycie ich wszystkich razem zapewnia dobre wchłanianie.

Rodzielne jedzenie. Węglowodany i białka osobno

Według „rozdzielnego jedzenia” dany narząd wytwarza enzymy odpowiadające za prawidłowe trawienie tylko jednego rodzaju pokarmu - czyli albo białka albo węglowodanu. W jamie ustnej wydzielana jest amylaza - enzym wstępnie trawiący węglowodany. Wytwarza się on kiedy żujemy pokarm. W żołądku natomiast wytwarzany jest enzym o nazwie pepsyna, odpowiadający za trawienie białka. Połączenie białka i węglowodanów sprawia, że jedzenie będzie dłużej zalegać w żołądku. Z tego względu zjedzenie mięsa z ziemniakami może sprawić, że będziemy czuli się ciężko. Czasami może pojawić się nawet zgaga lub możemy czuć senność i będziemy potrzebować czegoś słodkiego na pobudzenie. Z kolei na drugi dzień, gdy pokarm trafi do jelit, możemy odczuwać wzdęcia, lub gazy.

Nie każdy oczywiście będzie miał takie problemy jednak w dzisiejszych coraz więcej osób ma większą wrażliwość układu pokarmowego i odczuwa zgagę, wzdęcia, uczucie ciężkości po posiłku lub ma alergie pokarmowe. Pomóc im może odpowiednie komponowanie posiłków. Nie powinno się łączyć węglowodanów z białkami. Nie powinno się więc łączyć chleba z serem, ziemniaków z mięsem, owoców z jogurtem. Istotne jest jednak aby w ciągu dnia jeść zarówno pokarmy białkowe i węglowodanowe. Tylko w innych porach i nie razem.

Ktoś może powiedzieć, że przecież wiele pokarmów składa się w dużej mierze z połączenia białka i węglowodanów. Jednak należy tu mieć na uwadze produkty wysokobiałkowe, i wysoko węglowodanowe. Czyli nie będziemy łączyć np. produktów wysokobiałkowych z wysokoskrobiowymi. Tłuszcze z kolei możemy łączyć i z jednymi i z drugimi. Poniżej znajduje się schemat, który jasno pokazuje, co z czym można jadać.

Czerwone połączenia są niedozwolone a zielone dozwolone:

Jak najlepiej komponować posiłki?

Poniżej znajduje się kilka porad, jak prawidłowo łączyć pokarmy. Zawierają one nie tylko o główne zasady, by nie łączyć białek z węglowodanami ale także mówią o innych połączeniach, które warto wykorzystać na co dzień.

Dobre połączenia pokarmów:

1. Białko + tłuszcz. Obecność tłuszczu sprawia, że białko dłużej zostaje w żołądku i może sie lepiej rozłożyć. Przykłady dobrego połączenia: ryby + oliwa, mięso + smalec, jajka + masło

2. Skrobia + tłuszcz. Produkty skrobiowe zawierają często w swoim składzie trochę białka (z reguły 7-12%). Dzięki obecności tłuszczu białko ze skrobi może zostać lepiej strawione w żołądku. Ponadto dzięki obecności tłuszczu skrobia nie podnosi zbyt szybko poziomu cukru we krwi. Wyrzut insuliny jest dużo mniejszy niż w przypadku zjedzenia samej skrobi. Ma to ogromne znaczenie zarówno w procesie odchudzania jak i dla naszego samopoczucia, ponieważ po takim posiłku nie będziemy czuli się ospale. Przykłady dobrych połączeń skrobia + tłuszcz: chleb z masłem klarowanym lub oliwą, ziemniaki z masłem klarowanym lub oliwą, chleb z awokado, frytki, makaron z oliwą.

3. Tłuszcz + kwas. Kwasy zawarte w pożywieniu potrafią rozłożyć tłuszcz i tym samym ułatwić jego trawienie. Dodanie soku z cytryny czy octu do majonezu sprawia, ze staje się on łatwiej strawny. Przykłady dobrych połączeń tłuszcz + kwas: awokado z sokiem z cytryny, orzechy + owoce, ser + owoce, orzechy + kwaśne warzywa, ser + kwaśne warzywa (rabarbar, kiszone ogórki, buraki, rzodkiew czy pomidory , które tak naprawdę są owocami:), tłusta ryba z sokiem z cytryny.

4. Cukier + kwas. Kwas stabilizuje cukier oraz zapobiega rozwojowi bakterii i innych mikroorganizmów. Przykłady dobrego połączenia cukier-kwas to: jogurt z miodem, jogurt ze słodkimi owocami, maślanka z cukrem, słodkie i kwaśne owoce, kiszona kapusta z rodzynkami, sos słodko-kwaśny.

5. Skrobia + skrobia. Połączenie wielu rodzajów skrobi z reguły nie zaburza sprawnego trawienia. Jednak czasem połączenie to jest trudne np. w przypadku produktów strączkowych, które same w sobie zawierają połączenie skrobi i białka w dużych ilościach. Dodanie do strączków skrobi w postaci ziemniaków sprawia, że otrzymujemy coś, co bardzo długo będzie zalegać w naszym układzie pokarmowym. Dobrym przykładem połączenia skrobia + skrobia będzie chleb na mieszance zbóż, ziemniaki z pizzą, krokiety ziemniaczane, chleb zbożowy z ziemniakami.

6. Białko + pokarmy nisko skrobiowe. Pokarmy zawierające w swoim składzie mniej niż 4% skrobi z reguły przez większość osób są dobrze trawione. Takimi przykładami są połączenia: wysokobiałkowy pokarm z dynią, rzodkiewką, fasolą, groszkiem zielonym, kalarepką czy topinamburem

Kombinacje trudne do strawienia

1. Białko + skrobia (węglowodany). Połączenie wysokobiałkowych produktów z produktami wysokoskrobiowymi zaburza prawidłowe trawienie białek i węglowodanów. Nie oznacza to jednak, że nigdy więcej nie będziemy jeść np. mięsa z ziemniakami czy spaghetti z mięsem. Są pewne „triki”, dzięki którym można sprawić, że takie jedzenie będzie nam się trochę lepiej trawić. Przede wszystkim takiego posiłku nie powinniśmy jeść zbyt dużo. Ogromną różnicę stanowi to, czy zjemy kromkę chleba z ogromną ilością sera czy zjemy tylko cienki plasterek. Po drugie, jeśli już mamy ochotę zjeść chleb z serem to dołóżmy do tego zestawu sporą ilość sałaty czy innego warzywa, które przywróci prawidłowe pH pożywienia i zapewni enzymy, usprawniące trawienie (każdy świeży produkt zawiera enzymy, które odciążają organizm w procesie trawienia). Jedząc czasem obiad złożony z mięsa/ryby i ziemniaków/kasz dorzućmy do tego sporą ilość surówki czy świeżych warzyw. Możemy też najpierw zjeść surówkę z ziemniakami, a mięso/rybę zjeść na końcu. Oczywiście ze złej kombinacji nigdy nie zrobimy dobrej, ale możemy usprawnić proces trawienia i trochę odciążyć nasz organizm, by zminimalizować skutki takiego połączenia pokarmów.

2. Białko + owoce. Białko z kwaśnymi owocami niestety trawi się źle, chyba że tłuszcz będzie składnikiem dominującym takie kombinacji. Przykładem złej kombinacji będzie jogurt z kwaśnymi owocami, mięso z owocami.

3. Owoce + warzywa. Skład owoców i warzyw znacznie się od siebie różni. Owoce zawierają spore ilości kwasów i sporą ilość cukru. Warzywa natomiast zawierają je w minimalnych ilościach lub wcale. Spożycie owoców i warzyw w zależności od ich rodzaju może również przysporzyć nam dolegliwości trawiennych. Połączenie owoców i warzyw w postaci sałatki czy soku nie jest złą kombinacją, ale w wielu przypadkach może być ciężką do strawienia w zależności od użytych warzyw i owoców. Pamiętajmy także, że owoce spożywamy zawsze przed posiłkiem, nigdy po nim, najlepiej jako odrębne posiłki.

4. Rośliny strączkowe. Strączki z natury zawierają spore ilości białka i węglowodanów i zawsze są ciężkostrawne. Jednak zastawienie ich z warzywami może ułatwić nam ich trawienie. Jednak same strączki zawierają białka, których nasz organizm nie jest w stanie rozłożyć, ponieważ nie dysponuje enzymami stworzonymi do ich przetrawienia. Ponadto strączki zawierają lektyny, które mogą wywoływać wiele dolegliwości i chorób. Są bardzo często wykluczane u osób z chorobami autoimmunologicznymi.